Scheiding en vermogensverdeling

Als je gaat scheiden moet je een hoop praktische zaken te regelen. Moet het huis verkocht worden of kan (én wil) een van jullie beiden het houden? Wat gebeurt er met de auto, de inboedel, de bankrekeningen, de polissen en dergelijke? Kortom: het vermogen dient verdeeld te worden.

 

Om hiertoe over te kunnen gaan, wordt onderstaand stappenplan gevolgd:

 

Stap 1 Juridische vermogensverdeling – Wie van jullie heeft recht op welk vermogen?

Stap 2 Werkelijke vermogensverdeling – Hoe wensen jullie het vermogen onderling te verdelen?

Stap 3 Over- en onderbedeling – Het verschil tussen stap 1 en 2.

 

De meeste stellen zijn gehuwd in een wettelijke gemeenschap van goederen. Deze gemeenschap omvat alle tegenwoordige en toekomstige goederen en schulden. Het maakt hierbij niet uit op wiens naam een bepaald vermogensbestanddeel staat. Het vermogen is gemeenschappelijk.

 

Het is echter ook mogelijk dat je, naast het gemeenschappelijk vermogen, privévermogen hebt. Er zijn namelijk een aantal uitzonderingen op de gemeenschap van goederen, waaronder verknochte goederen/schulden en vermogen verkregen onder uitsluitingsclausule.

 

Verknochte goederen zijn bezittingen of schulden die op de één of andere bijzondere manier aan een persoon verbonden zijn. De Hoge Raad heeft echter strenge eisen gesteld aan de voorwaarden voor verknochte goederen, zodat je je niet zondermeer kan beroepen op verknochtheid bij een scheiding. Een veelvoorkomend misverstand is dat sieraden altijd worden gezien als verknochte goederen.

 

Zowel het bezit als de waarde van een goed kan verknocht zijn. Het is dus mogelijk dat een goed buiten de gemeenschap valt en privébezit is, maar dat de waarde bij een echtscheiding wel verdeeld dient te worden.

 

Een persoon kan ook een schenking of een erfenis met een uitsluitingsclausule hebben ontvangen, die niet in de gemeenschap valt. Bij een schenking dient de uitsluitingsclausule in een akte opgenomen te zijn. Het is echter ook mogelijk dat bij de overschrijving van de schenking een omschrijving wordt opgenomen met de volgende strekking: “dit is een schenking voor …. met uitsluitingsclausule”. Ook dit is rechtsgeldig.

 

Bovenstaande uitzonderingen kunnen bij een echtscheiding tot vervelende en ongemakkelijke situaties leiden en dan heb ik het nog niet eens over hoe er omgegaan dient te worden met de vruchten van schenkingen of erfenissen en de beleggingsleer. Het is dan ook de taak van een scheidingsprofessional om dit in goede banen te leiden.

 

De peildatum van de samenstelling (omvang gemeenschap) en waardering maakt ook een groot onderdeel uit van de verdeling. De wet bepaalt dat de datum van indiening van het echtscheidingsverzoek geldt als peildatum van de samenstelling. In onderling overleg kunnen partijen ook een eerdere datum kiezen. Voor de peildatum van de waardering is geen wettelijke bepaling opgenomen. Hoofdregel is echter dat hiervoor de datum van de feitelijke verdeling aangehouden dient te worden. Uiteraard is het ook hier weer mogelijk om in onderling overleg andere afspraken te maken. Uitgangspunt voor het waarderen van de gemeenschap is de waarde van het goed in het economisch verkeer. Om deze reden kunnen jullie de waarde van de woning, auto, inboedel et cetera wederom in onderling overleg beslissen.

 

Voor de werkelijke verdeling kan je afwijken van de juridische vermogensverdeling. Jullie zijn hier vrij in en kunnen de door jullie gemaakte afspraken vastleggen in een echtscheidingsconvenant. Vervolgens wordt het verschil tussen de juridische vermogensverdeling (waar heb je recht op) en de werkelijke vermogensverdeling (wie krijgt wat mee) berekend.

 

De afrekening kan op verschillende manieren plaatsvinden. Dit kan ineens of in termijnen gebeuren, maar er ook voor een schulderkenning of zekerheidsstelling gekozen worden.

 

Vervolgens dient de werkelijke verdeling plaats te vinden. Hiervoor is in veel gevallen een juridische (leverings)handeling nodig. In het geval dat jullie gehuwd waren in gemeenschap van goederen en bijvoorbeeld de aandelen in een BV en de woning staan reeds op naam van de persoon staan die deze goederen ook toebedeeld heeft gekregen, dienen ook de regels rondom de juridische levering goed gevolgd te worden. Houd dit dus goed in de gaten!

 

Onderstaande acties zijn vereist om voor een goede afronding te zorgen:

 

 

Er zijn diverse mogelijkheden om met de vermogensverdeling om te gaan. Zo is mogelijk om af te wijken van de 50%/50% verdeling bij een gemeenschap van goederen. Blijkt uit het convenant niet dat de overbedeling plaatsvindt op grond van een dringende verplichting van moraal en fatsoen en/of komt de verdeling niet overeen met de door het huwelijk aangegane verplichting, dan loopt de overbedeelde partij echter het risico om een aanslag te ontvangen van de fiscus. In dat geval kan de fiscus de overbedeling namelijk als schenking zien, waarover vervolgens schenkingsbelasting wordt geheven. Het is dus van groot belang dat je je goed laat informeren omtrent de mogelijkheden en de te nemen stappen ten behoeve van de verdeling!