Multidisciplinaire aanpak, ook in de rechtszaal??
Afgelopen woensdag (15/02/17) was er een congres op de Universiteit Leiden voor studenten Nederlands Recht die in hun master Jeugdrecht zaten en studenten Pedagogiek. Ik was uitgenodigd om daar een lezing te geven over de wijze waarop ik in mijn werk als (overleg)scheidingsadvocaat en mediator kinderen een stem geef in een scheidingsproces en ik gaf samen met een ontwikkelingspsycholoog een workshop over overlegscheiden, collaborative divorce, een multidisciplinaire aanpak.
Ik was aangenaam verrast om te zien dat ruim 100 studenten van twee studieverenigingen aanwezig waren. Wat mij op voorhand al bijzonder aansprak van het congres was dat er sprake was van een multidisciplinaire samenwerking. Deze studenten beseffen dat -als het gaat om kinderen in scheidingsituaties- dat er expertise nodig is op het gebied van (ontwikkelings)psychologie, pedagogie en op juridisch vlak.
In de rechtspraktijk zoals die tot enkele jaren geleden was, was er met name sprake van juridische expertise. De Raad voor de Kinderbescherming wordt in zaken van jeugdrecht of geschillen over de zorgtaken tussen de ouders weliswaar regelmatig om advies gevraagd, maar deze procedure is naar mijn mening niet goed genoeg. Allereerst zijn de wachttijden zo lang dat door tijdsverloop alleen al vaak meer schade wordt aangericht in de relatie tussen de ouder(s) en het kind. Verder is er meestal onvoldoende expertise om een goed oordeel te geven of er wellicht sprake is van persoonlijkheidsproblematiek bij (een van) de ouders. Daardoor kunnen er beslissingen genomen worden over verdeling van zorgtaken die uiteindelijk niet in het belang van het kind blijken te zijn.
In een collaborative divorce – een overlegscheiding – wordt altijd multidisciplinair gewerkt. Er is een gedragswetenschapper die de andere professionals handvatten kan geven hoe om te gaan met de persoonlijkheidskenmerken van de scheidende ouders, om de emoties in goede banen te leiden en die de kinderen een stem kan geven in het proces. De advocaten pakken het juridische stuk op en zijn de sparringpartner van de scheidende ouders en financiële en fiscale expertise maakt dat de cijfers goed worden geïnterpreteerd en de fiscale aspecten in goede banen worden geleid. Alle professionals zijn mediator waardoor iedereen bijdraagt aan goede communicatie aan tafel en het aanleren van effectieve communicatie door de ouders.
Veel overlegscheidingsprofessionals ervaren deze multidisciplinaire aanpak als zo prettig en zinvol, dat ze altijd zo willen werken. Zelf heb ik binnen mijn kantoor ook verschillende disciplines aanwezig om in iedere zaak alle aspecten goed te kunnen adresseren. Sinds ik dat heb ervaren, wil ik niet meer anders.
De huidige voorzitter van de vFAS heeft de multidisciplinaire aanpak ook als aandachtspunt en weet zo wellicht een groot deel van de gespecialiseerde familierechtadvocaten te motiveren om multidisciplinair te gaan werken, ook als er geen collaborative divorce is.
Zolang je als advocaat in een onderhandelings- of overlegtraject werkt is de multidisciplinaire aanpak dus te organiseren. Indien je echter naar de rechtbank gaat, wordt dat stuk lastiger. De laatste tijd zie ik een ontwikkeling waarbij sommige advocaten financieel deskundigen meenemen naar de zitting. Dat is al een verbetering wat mij betreft. Wat ik echter nog mis, is gedragswetenschappelijke expertise in procedures. In een traject waar partijen er niet met elkaar eruit komen, lijkt het mij juist noodzakelijk dat deze expertise ingezet wordt. Dat zijn immers de zaken waar bij het risico groot is dat de standpunten verharden wegens het voeren van de procedure(s). Dan kunnen de belangen van kinderen in het gedrang komen. Juist dan is die gedragswetenschappelijke expertise nodig, om te kijken hoe de ouders het beste bijgestuurd kunnen worden en om aan te geven wat het effect van het (blijven) procederen is op de kinderen, hoe de kinderen het beste kunnen worden ondersteund in de situatie. Wat mij betreft zou in een procedure in een familierechtelijke aangelegenheid naast een rechter ook een gedragswetenschapper plaats moeten nemen in de zittingzaal, zeker als er een geschil is over de kinderen.
Ik ben benieuwd hoe jullie hierover denken en hoor graag jullie reactie op deze blog via social media!